رسوب یا ته‌نشست به هر ذره‌ای که توسط جریان سیال، منتقل شده و سرانجام نهشته (deposit) شود، گفته می‌شود. رسوب‌ها در بیش‌تر مواقع توسط آب (فرایندهای رودخانه‌ای)، باد (فرایندهای بادی) و یخچال‌های طبیعی منتقل می‌شوند. نهشته‌های شن‌های ساحل و مجرای رودخانه‌ها نمونه‌هایی از انتقال و نهشتگی رودخانه‌ای هستند، هرچند که رسوبات، اغلب بیرون از آب ساکن یا آرام دریاچه‌ها و اقیانوس‌ها، ته‌نشین می‌شود. تپه‌های شنی بیابان و لس‌ها نمونه‌هایی از انتقال بادی و نهشتگی هستند. نهشته‌های سنگ‌های یخچالی و یخرفت، هم نمونه‌هایی از رسوب‌های منتقل‌شده یخی هستند.

رسوب گذاری به خاطر ته نشین شدن املاح محلول در آب انجام می شود. دما و  PH دو متغیر اصلی در حلالیت نمک ها می باشد. عوامل زیادی در کیفیت و کمیت رسوب گذاری تاثیر دارد از جمله :

 الف) جنس سطح : جنس سطح هم در کمیت و هم در کیفیت آن به ویژه از نظر چسبنده و غیر چسبنده بودن موثر است. در یکی از تحقیقات علمی نشان داده شده است که آبی با  PH برابر 8.4 و سختی و قلیاییت اولیه برابر  ppm 205 معادل کربناتی در عرض 100 ساعت بر روی سطح چدنی بیش از 60 برابر سطح فولاد ضد زنگ رسوب ایجاد کرده است. اما این ادعا که برخی مطرح می کنند که اصلا رسوبی ایجاد نمی شود درست نیست چون آب اشباع از املاح در تماس با هر سطحی در دراز مدت رسوب ایجاد خواهد کرد هر چند که مقدار آن ممکن است خیلی کم باشد. ناهمواری سطح باعث می شود که چسبندگی رسوب بیشتر شود. به طور کلی چسبندگی رسوب به نوع ماده ی رسوب و جنس سطح جامد بستگی دارد.

ب)  PH و میزان قلیاییت آب : با توجه به آنکه اولا در  PH های مختلف جنس رسوب می تواند فرق کند و ثانیا حلالیت برخی نمکها به  PH بستگی دارد می توان انتظار داشت که  PH نقش کلیدی هم در کیفیت و هم در کمیت رسوب داشته باشد. قلیاییت آب در تشکیل رسوب ممانعت کننده از خوردگی فولاد است و باعث کاهش نرخ خوردگی فولاد می شود. چنین رسوبی همانند یک ممانعت کننده ی طبیعی عمل می کند.                 

ج) آنالیز آب: کلراید و سولفات باعث افزایش میزان خوردگی آب می شوند از این رو نسبت مجموع غلظت کلراید و سولفات به غلظت قلیاییت به عنوان شاخص خوردگی آب در نظر گرفته می شود.

د) زمان و سرعت رسوب گذاری : هر چه سرعت رسوب گذاری کندتر باشد رسوب تولید شده غیر متخلخلتر و سفت تر خواهد بود. علاوه بر آن، گذشت زمان چسبندگی بین سطح و رسوب را افزایش خواهد داد.

ه) تاثیر عوامل هیدرودینامیکی: حرکت سیال روی کیفیت رسوب اثر می گذارد در سیستم هایی که آب در گردش است رسوب کربنات ایجاد شده سفت و سخت است ولی در آبهای ساکن کریستال های کربنات کلسیم نرم و غیر چسبنده می شوند به علاوه تلاطم جریان باعث تسریع در ایجاد رسوب می گردد به طوری که در قسمت مستقیم یک خط لوله ممکن است رسوبی ایجاد نشود ولی در زانوهای همان خط لوله رسوب گذاری شدید انجام شود.

پیش بینی تشکیل رسوب: املاح آب که بیشترین شانس ایجاد رسوب دارند عبارتند از : کربنات کلسیم ٬ سولفات منیزیم و ترکیبات سیلیکاته . پیش بینی رسوب سولفاتها مشکل است اما پیش بینی رسوب کربنات کلسیم مهم تر از سولفات کلسیم است چون اولا شانس تشکیل رسوب کربنات کلسیم خیلی بیشتر از سولفات کلسیم است ثانیا رسوب کنترل شده ی کربنات کلسیم مفید هم است چون لایه ی نازکی از کربنات کلسیم می تواند به عنوان محافظ لوله باشد.

جهت رسوب زدایی کندانسورهای آب خنک در چیلرهای تراکمی ابتدا میزان رسوبات سیستم توسط کارشناسان شرکت صنایع نیروگاهی تخمین زده شده و با اطلاع از حجم آب، سختی کل آب داخل سیستم و سختی آب میکاپ نسبت به برآورد میزان محلول مورد نیاز جهت رسوب زدایی اقدام می کنند .

اطلاع از برند چیلر تراکمی و ظرفیت برودتی به جهت تفاوتهای ساختاری و متالوژی در کندانسورها کارشناسان شرکت را در تخمین دقیق میزان محلول رسوب زدا یاری می کند . پس از تهیه محلول با اضافه نمودن رسوب زدای گرین پاور به آب در گردش برج خنک کننده پس از دو تا سه هفته رسوب زدایی مؤثری در کولینگ تاور ، پایپینگ و کندانسور انجام می شود.

پارامترهای قابل کنترل TDSآب برج خنک کننده و نحوه کارکرد کمپرسورهای چیلر و فشار مبرد در دستگاه می باشد .

جهت برطرف کردن رسوبات در شوفاژ منازل یا ادارات و یا رفع گرفتگی لوله های منابع انبساط و مشکلات ناشی از رسوب در سیستم گرمایش آب شوفاژ و رادیاتورها از محلول رسوب زدای گرین پاور استفاده می شود .

محلول رسوب زدای گرین پاور (میتره صنعتی ) به میزان توصیه شده توسط کارشناسان فنی شرکت به سادگی قابل استفاده است.

میزان دوز مناسب از میتره صنعتی به آب منبع انبساط اضافه شده و پس از 4 الی 5 روز آب سیستم تعویض می گردد. برای پیشگیری از رسوب و خوردگی در تاسیسات شوفاژ می توان در حدود 1/0% حجمی محلول میتره صنعتی را برای مدت یکسال به آب سیستم اضافه نمود.

مشکلاتی از قبیل سرد بودن منبع انبساط بازدهی پایین رادیاتورها و هوا گرفتن متناوب رادیاتورهای طبقات و ایجاد صدای آب در آنها با این روش قابل برطرف شدن است مصرف ماده بی خطر میتره صنعتی نیاز به حضور نیروی متخصص ندارد و به سادگی قابل انجام است

رسوب زدایی یا شستشوی مبدل پکیج و آبگرمکن یک کار حساس تعمیر پکیج می باشد  برای این کار نیاز به یک پمپ مناسب برای این کار می باشد، نکات زیر خیلی مهم هستند توجه داشته باشید:

- از مواد شیمیایی با خورندگی بسیار کم استفاده نمایید، زیرا استفاده از اسید قوی باعث آسیب به مبدل پکیج می گردد.

- مشکل رسوباتی هستند که روی مبدل نشسته اند رسوبات گچی و آهکی که بر اثر داغ شدن آب در مبدل بوجود می آیند مانند گچ سماور و کتری به مرور زمان باعث فشار آمدن به جنس مسی مبدل شده و این فشار باعث ترک خوردن لوله های مسی مبدل می شود ،وقتی که اسید شویی انجام می شود و رسوبات برداشته می شود آن وقت است که ترکهای برجا مانده از فشار رسوبات باز شده وموجب سوراخ شدن مبدل می گردد.

روش های رسوب زدایی از سماور و کتری

الف: کتری را داغ کنید و ناگهان مقداری آب یخ درون آن بریزید ( برای این منظور نباید کتری بسیار داغ شود که موجب ریختن لحیم آن می گردد.)
ب: می توانید مقداری سرکه درون کتری ریخته و مدت 10 دقیقه بجوشانید و سپس آن را شسته و خشک کنی.
ج: راه سوم که یکی از راه های جلوگیری از رسوب گرفتن کتری و سماور است به این صورت است که گوش ماهی یا فلس صدف را در کتری انداخته تا آهک موجود در آب را جذب کند.( قلوه سنگ نیز مفید است.)
د: راه دیگری که برای رسوب زدایی مفید است این است که در ظرف مورد نظر مقداری ( بستگی دارد به نوع ظرف) 2 یا 3 سیب زمینی رنده کنید و مدت نیم ساعت با آب درون آن،بجوشانید و بعد یک تکه زاج سفید کوبیده، به آن اضافه کنید و نیم ساعت دیگر بجوشانید مشکل رفع خواهد شد.
ه: می توانید برای جرم گیری آن مقداری جوش شیرین ( آب همراه جوش شیرین) را درون ظرف بگذارید و روی شعله بگذارید و بعد اگر هنوز به طور کامل پاک نشده همین کار را تکرار کنید ثمربخش خواهد بود.
و: برای این منظور مقداری آب درون کتری بریزید آن را در مدت نصف روز در جایخی یخچال قرار دهید. پس از گذشت مدت مذکور آن را درآورده پس از خارج شدن یخ از آن کتری رسوب زدایی می شود ( به شرطی که مقدار رسوبات زیاد حجیم نباشد).

رسوب زدایی مبدل های حرارتی با استفاده از روش های شیمیایی و مکانیکی

مبدل های حرارتی یکی از تجهیزات حیاتی در واحد فرآیندی می باشند که کارکرد مناسب آنها نقش تعیین کننده ای در کاستن از هزینه های تولید دارد. یکی از مشکلات اصلی دراستفاده از این تجهیزات، پدیده رسوب گذاری می باشد که باعث کاهش راندمان حرارتی مبدل شده و علاوه بر افزایش هزینه تولید باعث کاهش کیفیت یا مقدار محصولات تولید شده نیز می گردد. بدیهی است که در بیشتر موارد جلوگیری از تشکیل رسوب غیر ممکن است ولی با اتخاذ تدابیر مناسبی مانند تمیز کاری مبدل ها در فواصل زمانی مناسب و همچنین کاستن از عوامل ایجاد رسوب تا حد ممکن میتوان زیانهای ناشی از این پدیده را به مقدار حداقل رساند. انتخاب بهینه ترین روش تمیز کاری مبدل یکی دیگر از عواملی است که می تواند علاوه بر کاهش هزینه ها عمر مبدل ها را نیز افزایش دهد.

تشکیل رسوب :

تشکیل رسوب بر روی سطح حرارت خوار مجاور آب در دیگ بخار، بعلت تماس ناخالصی های موجود در آب دیگ بخار با سطوح داغ آن می باشد.

از میان این ناخالصی ها مهمترین آنها عبارتند از کلسیم (Ca)، منیزیم(Mg)و سیلیس (Sio₂).

یک شکل مشهور آن به صورت سولفات منیزیم ₄موجود است. سیلیس که در ماسه و شیشه پیدا می شود تشکیل یک رسوب متراکم ، بی نهایت سخت و عملاً شیشه ای می دهد، آبی که تولید رسوب می کند در اصطلاح آب سخت نامیده می شود. این سختی موقتی یا دائم و یا هر دوی آنهاست، سختی موقت ممکن است با حرارت دادن آب تغذیه تا 212 درجه فارنهایت در یک گرمکن حذف شود. در این مورد، نمک هایی که باعث سختی موقت بوده ته نشین می گردند. سختی دائم بایستی با تصفیه آب توسط سختی گیرها و یا با تصفیه آب در خود دیگ کنترل شوند.

در زمینه رسوب بستن سطوح حرارتی دیگ بخار دو ایراد مشخص به شرح زیر ظاهر می گردد:

الف : رسوب یک عایق مؤثر حرارتی است، درجه هادی نبودن این رسوب تا مقداری با وزن مخصوص آن متغیر است. وجود رسوب با ضخامت قابل ملاحظه، به معنای جذب کمتر حرارت بوسیله آب می باشد که در نتیجه به افت بازدهی دیگ منجر می گردد.

ب: به علت این حقیقت که رسوب از نظر هدایت حرارتی ناتوان است، سطوح حرارتی که از یک طرف بدین طریق عایق شده و از طرف دیگر در معرض گازهای داغ قرار دارند ممکن است سریعاً به درجه حرارت بالای خطرآوری برسند که در این حالت، شکافتگی لوله ها و حتی پوسته دیگها اجتناب ناپذیر خواهد بود.

تشکیل رسوب غالباً با میزان تبخیر ، ازدیاد می یابد. از این رو رسوبات در محل هایی که دمای دود مقدار حداکثر خود را دارد سنگین تر و متراکم تر است. رسوب در دیگهای بخار لوله دودی جدی تر و مسئله دارتر است و یک روکش از رسوب به ضخامت 5/1 میلی متر بر روی لوله های دیگهای بخار لوله آب که در معرض حرارت تابشی قرار دارند ممکن است منجر به نقص لوله شود، در حالی که رسوبات به مراتب سنگین تر بر روی لوله های دیگ های بخار لوله دودی باعث افت بازدهی می شود، لیکن موجب خطر نیستند. دلیل این تفاوت این است که لوله های نوع اخیر، حرارت خود را از طریق مکانیزم انتقال حرارتی جابجایی و نه بوسیله تابش کسب می کنند.

وجود رسوبات سنگین معمولاٌ نمایانگر بی توجهی می باشد، چون این رسوبات می توانند در اکثر موارد با تصفیه کامل اّب از بین بروند.در محل هایی که رسوب به ضخامت قابل ملاحظه ای تشکیل شده، بایستی اقداماتی جهت برداشتن آنهابه عمل آید و در حالتی که دیگ بخار تمیز است بایستی گامهای مناسبی جهت جلوگیری از تکار تشکیل رسوب برداشته شود. رسوب می تواند عمل صحیح سیستم های کنترل را مانع شده و یا در آنها ایجاد اختلال نماید و حتی در شیرهای اطمینان ار تباط های ضروری را سد کرده و باعث شود که شیر فوق و یا سیستم کنترل بچسبند. علت اولیهنقصهای شیر اطمینان عبارتست از تشکیل رسوب در حول و حوش نشیمن، که باعث

چسبیدن شیر در وضعیت بسته می شود. یک برنامه منظم آزمایش شیرها نقصهایی از این قبیل را مانع خواهد شد. وجود روغن در دیگهای بخار ایجاد وضعیت خطرناک می نماید. روغن یک عایق حرارتی عالی است و حضور آن بر روی سطوح حرارتی که در معرض دماهای بالا هستند، ممکن است منجر به دمای زیاد فلز شده و به دیگ صدمه وارد نماید. جمع شدن روغن در دیگ بخار معمولاً در مواردیست که از بخار خروجی موتورهای سیلندر پیستونی استفاده شود و بخار خروجی از این موتورها را پس از مایع کردن دوباره بعنوان آب مصرفی وارد سیستم آب تغذیه دیگ نمایند.

روغن ممکن است از طریق منبع آب خام وارد سیستم دیگ بخار گردد. روغن را می توان با جوشاندن آن همراه با کربنات سدیم و سود سوزآور از سیستم آب دیگ حذف کرد. برای این کار یک پوند از هر یک از این ترکیبات را برای هر 1000 پوند آب بکار برده و دیگ بخار را در فشار 5pslتنظیم و به عمل جوشاندن به مدت 2 تا 3 روز ادامه   می دهند سپس دیگ را تخلیه و آن را با آب تازه به طور کامل شستشو داده و مجدداً سطوح داخلی را بررسی  می نمایند .

خوردگی :

مقدار PHآب معیاری جهت اسیدی یا قلیایی آن بوده و طبیعاً تأثیر مستقیمی بر خواص مواد خورنده دارد. تأثیر زیان آور خوردگی ناشی از سرعت نفوذ آن است. خوردگی هایی که بر نواحی زیادی از دیگ بخار تأثیر می گذارد احتمالاً سرعت زیادی نسبت به خوردگی موضعی در نواحی کم ندارد . خوردگی های نوع اول گاهی اوقات بسختی مشاهده میشوند و ممکن است تا مقدار خطرناکی گسترش یابد. خوردگی موضعی امکان دارد به یکی از اشکال چاله ای یا شیاری خود را نشان دهد. خوردگی چاله ای میتواند به شکل و اندازه سر سوزن و یا اندازه یک سکه 10 ریالی باشد. خوردگی شیاری در حقیقت ترکیبی از خوردگی موضعی و تمرکز تنش است. این نوع خوردگی معمولاً مجاور درزهای پرچ شده و یا نقاطی که دارای شیب ناگهانی در ضخامت هستند روی می دهد.

خوردگی ناشی از خاکستر سوخت مایع :

از جمله ترکیبات حاوی وانادیوم Vو گوگرد S) تجزیه شده و با اکسیژن ترکیب می شوند. اکسیدهای فرار حاصله همراه با دود (گازهای حاصل از احتراق) منتقل می گردند. سدیم که معمولاً در سوختهای مایع بصورت کلرور حضور دارد با اکسید گوگرد ترکیب شده و تشکیل سولفات می دهد. در ضمن پنتااکسیدوانادیوم (V₂O₅)بصورت گاز نیمه سیال بر روی دیواره های کوره، و غیره قرار می گیرند- بخصوص در ناحیه هائیکه درجه حرارت بالا باشد(این مورد بیشتر در دیگهای بخار لوله آبی صدق می کند). اکسید سدیم با پنتااکسیدوانادیوم ترکیب شده و تشکیل ترکیبات کمپلکس (بخصوص وانادات n Na₂O.V₂O₅، وانادات وانادیل (nNa₂O.V₂O₄.mV₂O₅می دهد. بعضی از این ترکیبات کمپلکس دارای درجه حرارت ذوب تا حدود 249 درجه سانتیگراد بوده، که نه تنها سطوح لوله و یا کوره را می پوشانند بلکه فعالانه موجب خوردگی آنها نیز می گردند. گدازه با ضخامت متعادل (از 3 تا 6 میلیمتر) در کوره های آزمایشی و تجربی در طول مدت زمان کوتاهی حدوداً تا 100 ساعت نیز تشکیل یافته است. این گدازه لوله ها را عایق می کند، که منجر به ازدیاد دمای خود گدازه شده و این امر موجب افزایش میزان خوردگی و  همچنین مسببی برای ته نشینی بیشتر خاکستر می شود رسوبات  گدازه های ضخیمتر منتهی به خورندگی بیشتری می شود، که این ناشی از درجه حرارت بالاتر خود گدازه و وجود ماده خورنده بیشتر می باشد. بهرحال درجه حرارت های بالاتر گدازه باعث می شود که این ماده سیالیت بیشتری پیدا کند، از این رو مشخص می شود که چرا این گونه مواد آسانتر در سطوح عمودی جریان پیدا می کنند، و بنابراین معمولاً در گوشه ها و بر روی سطوح موازی ایجاد می گردند.

این نوع خوردگی بر روی کلیه فولادهای آلیاژی ساختمانی مؤثر است حتی مواد ضد خوردگی عالی از قبیل  آلیاژ های  60Cr- 40 Ni)و  (50Cr- 50 Niکه غالباً جهت تکیه گاه های بخار داغ کن (SUPER HEATER)بکار می روند نیز ایمن نیستند. بعلاوه مواد نسوز غیر فلزی که جهت روکش کردن کوره بکار می روند، نیز مورد حمله گدازه وانادیومی قرار می گیرند.

کنترل خوردگی

خوردگی در ناحیه دود ( در دیگهای بخار لوله دودی داخل لوله و در دیگهای لوله آب خارج لوله ) بندرت از همه جهت می تواند حذف شود. واضح است که اگر مواد قلیایی و گوگرد از ذغال سنگ و یا وانادیوم و گوگرد از سوختهای مایع قبل از احتراق  می توانستند خارج شوند، خوردنی در این ناحیه بمقدار عظیمی از بین می رفت. بهرحال، هر چند روشهای معینی جهت خروج این مواد از سوختهای فوق وجود دارند، معهذا این روشها گرانقیمت و نسبتاً بی اثر هستند. کاهش خوردگی در این ناحیه توسط یکی از شیوه های زیر می تواند انجام گیرد که بر حسب درجه مؤثر بودنشان مطرح گردیده :

انتخاب سوخت

کنترل احتراق

طراحی و ساخت دیگ بخار

خارج کردن متناوب خاکستر

استفاده از مواد افزودنی به سوخت

غالباً لازم است که چند مورد از موارد فوق به کار گرفته شود

1-    بدنه اصلی دیگ

ورق و ابعاد مورد نیاز بریده و جوشکاری می گردد. تیوپ پلیت  جلو و عقب در دو طرف،کوره در وسط بدنه و میله های مقاوم به تیوپ پلیتها جوش می شوند محل های جوشکاری شده توسط اشعه xمورد بازرسی صورت گیرد سپس عمل تنش گیری در کوره های مربوطه انجام می گیرد. دیگ های بخار دارای سه پاس لوله می باشد، سیستم پاسها جهت بالا بردن راندمان حرارتی دیگ در نظر گرفته شده است.

پاس اول شامل کوره بوده که به تیوپ پلیت جلو و عقب جوشکاری شده است. پاس دوم شامل لوله هایی از اطاقک احتراق به جعبه دود جلوی دیگ می باشد. پاس سوم شامل لوله هایی از جعبه دود جلو به جعبه دود عقب می باشد. شعله تشکیل شده در پاس اول بصورت مخلوط هوا و مواد حاصل از احتراق در درجه حرارت بالا از لوله های پاس دو و سه عبور و به جعبه دود عقب وارد شده و از آنجا از طریق دودکش خارج می شود. در طی این مسیر آب حداکثر حرارت ممکن را از سوخت محترق دریافت می کند.

در بدنه دیگ های بخار دریچه های هندهول، منهول و مدهول وجود دارد که هرکدام دارای درب متحرک بوده و توسط واشر گرافیتی آب بندی می گردند. دربهایی در جلو و عقب دیگ برای پاک نمودن دود و لوله ها پیش بینی شده است. بعد از کامل شدن مراحل فوق لوله های پاس دو و سه توسط اکسپند آب بندی می گردند .

بعد از اکسپند لوله ها، دیگ تحت تست هیدرولیک قرار می گیرد. بدین صورت که درب های منهول، هندهول و مدهول را باز کرده داخل دیگ را کاملاً شستشو می نمایند. بعد از بستن و آب بندی کردن درب ها ، دیگ را پر از آب نموده و تا 5/1 برابر فشار طراحی تحت آزمایش هیدرواستاتیک قرار می دهند و سپس تمام قسمت های دیگ را با دقت کامل کنترل کرده تا از عدم وجود نشتی در قسمت های مختلف دیگ بخصوص در محلهایی که لوله ها اکسپند شده است اطمینان حاصل نمایند .

2-   وسایل جانبی

در این مرحله دیگ برای نصب روی شاسی و همچنین نصب جعبه دود آماده گردیده است بعد از این عمل جهت جلوگیری از خوردگی ضد زنگ زده شده و سپس عایق کاری توسط پشم سنگ به ضخامت 50 میلیمتر انجام می پذیرد.

پس از اتمام این بخش رویه دیگ توسط ورق آلومینیمیا استیل  پوشش داده می شود ، در مراحل بعد مونتاژ شیرآلات و مشعل و سیستم برق و کنترل دیگ انجام می گردد و پس از تست و تنظیم نهایی ، دیگ تحویل مصرف کننده می گردد. با توجه به حساسیتی که دیگ خریداری شده دارد بایستی در نگهداری و تعمیر آن به مواردی که در قسمتهای بعد به آنها اشاره شده است دقت کامل بعمل آید.

محل و شرایط نصب دیگ

ابعاد دیگ خانه (BOILER HOUSE)باید با در نظر گرفتن ابعاد دیگ با دربهای باز و تجهیزات مورد نیاز مانند دستگاه سختی گیر- منبع تغذیه آب- نصب کلکتور و شیر آلات و غیره و هوای لازم جهت سیستم طراحی گردد. دیگ باید در محلی نصب گردد که فضای کافی جهت تمیز کردن لوله ها و نگهداری وسایل کنترل و تجهیزات جانبی را دارا باشد به همین جهت در دیگ خانه فوندانسیونی متناسب با وزن و ابعاد دیگ که در جدول شماره یک ذکر شده با متعلقات آن انتخاب گردد. فوندانسیون بایستی حداقل 30 سانتیمتر از طول و عرض دیگ بیشتر(از هر طرف 15 سانتیمتر) و 15 سانتیمتر از کف دیگ خانه بلندتر باشد. اطراف فوندانسیون کانالی جهت هدایت آب کف دیگ خانه به چاه فاضلاب در نظر گرفته شود. حوضچه ای در نزدیکی شیر تخلیه دیگ آماده گردد که همواره درون آب باشد و قسمت بالای آن به چاه یا کانال خروج آب را داشته باشد و لوله تخلیه دیگ جهت خفه شدن بخار بداخل حوضچه هدایت و       درب حوضچه بطور متحرک پوشانده گردد (شکل 1) اگر کابل کشی مورد نیاز داخل کانال انجام گرفته باشد جهت جلوگیری از هرگونه اشکال الکتریکی نکات ایمنی بطور کامل رعایت شود. پوشش روی کانال سبک و مقاوم در برابر وزن های سنگین احتمالی باشد. بهتر است دیگ روی فوندانسیون به نحوی قرار گیرد که جلو دیگ به سمت درب ورودی دیگ خانه باشد. حتما وسیله اطفاء حریق در دیگ خانه  پیش بینی گردد.

شرایط نصب دودکش

دیگ بدون دودکش میتواند کار کند ولی مواد حاصل از احتراق باید به نحوی از محل کار بیرون رانده شود. ارتفاع دودکش بستگی به مقررات محلی و مسیرهای فرعی دارد ولی شرایط محل نصب مانند ساختمان های بلند مجاور جهت باد و عوامل جغرافیایی نیز مؤثر خواهد بود. ارتفاع استاندارد دودکش حداقل 40 فوت یا تقریبا معادل 1220 سانتیمتر است که میتوان در بالای دیگ نصب نمود در صورت لزوم میتوان ارتفاع آن را تا 50 فوت یا تقریبا معادل 1530 سانتیمتر با محکم کردن محل اتصال آن به بدنه دیگ بالا برد در صورت وجود مسیرهای فرعی در مسیر دود و محصول احتراق باید دودکش طوری انتخاب شود که افت فشار ناشی از مسیرهای فرعی را جبران نماید. بنابراین در انتخاب دودکش باید قدرت الکتروموتور و میزان هوادهی پروانه فن دیگ را در نظر گرفت. دودکش باید بحالت آزاد ایستاده به قسمت خروجی دود دیگ متصل شود. لوله بایستی بطرف بالا باشد تا از خطری که از تراکم گاز ناشی میشود جلوگیری کند. شرایط و مقررات محلی قبلی از تصمیم درباره ارتفاع دودکش باید مطالعه شود. سطح مقطع دودکش نباید از سطح مقطع محل خروج دود از دیگ کمتر باشد.

سیستم هدایت سوخت در مشعل های معمولی روتاری

در مسیر سیستم هدایت سوخت باید شیری تعبیه گردد که در موقع آتش سوزی بتوان بموقع و سریع آنرا قطع نمود . و یک عدد شیر یکطرفه در مسیر رفت از مخزن به پمپ مونتاژ شود. پمپ سوخت باید دارای انرژی مثبت باشد. (انرژی پتانسیلی که در اثر ارتفاع بوجود میاید) در مورد منابع سوخت زیر زمینی، سوخت را باید با حداکثر 15 پوند بر اینچ به مشعل پمپاژ نمود قطر لوله نباید کمتر از 2 اینچ برای سوختهای 200 ثانیه و بالاتر باشد. از لوله های گالوانیزه نباید استفاده شود. بجای استفاده از زانوئی بهتر است لوله ها خم شوند پمپ سوخت دارای یک فیلتر می باشد. اگر فیلتر اضافی در مسیر لوله ها بکار رود بایستی از توری مدور استفاه شود. حجم مخزن سوخت باید به اندازه ای باشد که بتواند سوخت کافی را به راحتی تامین نماید. یک شیر تخلیه در پایین ترین نقطه مخزن برای خارج کردن آب که ممکن است در مخزن جمع شود مونتاژ گردد. مخزن باید دارای نقاط بررسی و آزمایش و خروج هوا باشد. لازم است که در اطراف مخازنی که در ارتفاعی از زمین قرار دارند پیشگیری و احتیاطات آتش نشانی را در نظر گرفت.

منبع آب تغذیه بویلر(دی اریتور )

منبع آب تغذیه باید هرچه که ممکن است به پمپ نزدیکتر و اتصالات لوله ای تا حد امکان مستقیم باشد مخزن آب بایستی بالاتر از پمپ قرار گرفته و محل خروج آب از مخزن بالاتر از ته مخزن باشد. اگر تزریق مواد شیمیایی برای تصفیه آب تنها از طریق شیر کنترل تغذیه ممکن باشد باید یک پمپ کوچک جداگانه برای این کار نصب و تزریق مواد شیمیایی در فواصل زمانی منظم انجام گردد. شیر نمونه برداری روی مخزن نصب و آب مخزن روزانه مورد آزمایش قرار گیرد ، دمای آب مورد استفاده بایستی بین 80 تا 100 درجه سانتیگراد تنظیم گردد. روی مخزن آب ترمومتر و شیشه آبنما نصب شده تا اوپراتور بتواند حجم آب و دمای موجود در مخزن را کنترل نماید.

شرایط آب تغذیه

آب طبیعی برای تغذیه دیگ مناسب نیست مگر آنکه بطور صحیح تصفیه و سختی آن گرفته و با افزودن مواد شیمیایی احیا کننده مانند محلول گرین پاور  از خاصیت اکسید کنندگی آن جلوگیری شده باشد. اکسیژن محلول در آب موجب زنگ زدگی سطوح فلزات داخلی بخصوص لوله های دود می شود. تشکیل رسوبات حاصل از املاح موجب خرابی کوره و لوله های دود و ناصافی تیوپ پیلت و همچنین کاهش میزان انتقال حرارت شده و بدین ترتیب حرارت فلز را بالا برده و راندمان دستگاه را پایین می آورد . ضمن اینکه سرعت خوردگی فلز را افزایش داده و موجب بروز لیک در تیوبها می گردد . تصفیه داخلی با افزودن دائمی مواد شیمیایی به مقدار کافی برای ته نشین کردن املاح آب دیگ و واکنش در برابر اکسیژن غیر محلول انجام می گردد. آب بایستی دارای حداقل  PH5/8 باشد . آزمایش روزانه بایستی بطور منظم برای اطمینان از صحیح بودن وضعیت شیمیایی  آب صورت گیرد. چون سنگینی آب دلیل بر تشکیل رسوبات املاح است بنابراین باید مواد شیمیایی به مقدار کافی باشد تا این حالت از بین برود.

(₃) باید 20-15 درصد غلظت اجسام جامد غیر محلول باشد (پانزده درصد کل tds). مقدار کل اجسام غیر محلول در آب دیگ که در نتیجه غلظت اجسام غیر محلول آب منبع بوجود می آید به اضافه آن مقدار مواد شیمیایی که اضافه می گردد نباید بیش از PPM3000 ذره در میلیون باشد .(tds(TANNIN) یا مخلوط آنها از بین برد توصیه می شود که استفاده کنندگان دیگ برای اطلاعات بیشتر به نمونه مشخصات استاندارد انگلیسی 1954 یا 2486 (تصفیه آب دیگ نصب شده روی زمین ) مراجعه کنند. و یا با شرکتهای متخصص مهندسی بهینه سازی آب مشورت نموده و حتما از این افزودنی ها استفاده کنند .

لوله کشی عبور بخار

(STEAM TRAP) کافی برای جلوگیری از جمع شدن آب در لوله های استفاده می شود وقتی در اثر عبور بخار درجه حرارت بالا می رود لوله های منبسط می شوند برای جلوگیری از خسارات و خطر باید از خمهای انبساط و مفاصل انبساطی مخصوص استفاده شود. بین خمهای انبساط باید کنگره وجود داشته باشد. قطر لوله ها بایستی در جهت حرکت بخار هر 15 فوت

دستور العمل راه  اندازی

بعد از نصب دیگ روی فوندانسیون و انجام مراحل تاسیساتی عمل راه اندازی به شرح زیر صورت می گیرد:

(MAN HOLE) را بردارید داخل دیگ را از نظر جرم و اشیاء خارجی بررسی نمایید . دریچه ای آدم رو را دوباره بسته و اطمینان حاصل کنید که دریچه ها محکم بسته  شده اند. قطعات و محفظه های ورودی جلویی و عقبی را بررسی کنید که محکم بوده و هنگام حمل و نقل شل نشده باشند تمام اتصالات الکتریکی را کنترل کنید که کاملا محکم باشند شیر هواگیری بالای دیگ را کاملا باز کرده تا هوا خارج شود شیر اصلی بخار را ببندید و اطمینان حاصل کنید که شیرهای آبنما و شیر تغذیه آب باز و شیر تخلیه بسته باشد . شیر کنترل تغذیه از منبع آب باز باشد شیرهای مربوط به کنترل کننده های سطح آب در جهت عکس عقربه های ساعت باشند دقت نمایید حتما در آن حالت قرار گرفته باشد. کلیه فیوزها را از جای خود بیرون آورده و به وسیله اهم متر از سالم بودن آنها اطمینان حاصل نمایید. از نظر اتصال بدنه چک کنید کلیه کلیدها را در حالت خاموش باشند در صورت سالم بودن فیوزها ، اولین مرحله فیوز کنترل مدار فرمان را در جایگاه خود قرار دهید کلید اصلی تابلو را وصل کنید در این حالت چراغ سطح آب خیلی کم روشن شده⁾ و زنگ شروع به کار می کند فشاری قطع صدا ⁽²⁾بعد مدار فرمان کنتاکتور پمپ آب را کنترل نمایید در صورتی که مدار بدون اشکال باشد کلید اصلی تابلوی برق ⁽³⁾:

وسط شیشه آبنما را علامت گذاشته از آنجا به اندازه

(FEED PUMP) به اندازه 2 اینچ پایین تر علامت گذاشته و جهت سطح آب کم در نظر بگیرد .(1 ST LOW WATER)

از روی علامت ( 1 ST LOW WATER) به اندازه 1 اینچ پایین تر علامت سطح آب خیلی کم را علامت گذاری نمایید.(2 ND LOW WATER)

(FEED PUMP) برسد بعد توسط یونیت سوئیچ مربوطه که داخل کنترل کننده سطح آب دو حالت  (DUAL CONTROL LEVEL) می باشد تنظیم نموده تا در آن مرحله پمپ بصورت اتوماتیک خاموش شود .

شیر تخلیه آب دیگ را باز کرده سطح آب پایین آمده و پمپ بصورت اتوماتیک روشن می شود پمپ را توسط کلید مربوطه خاموش نموده تخلیه آب دیگ را ادامه دهید تا سطح آب به علامت آب کم (1 ST LOW WATER) برسد بلافاصله شیر تخلیه را بسته ، مجددا یونیت سوئیچ مربوطه واقع در کنترل کننده سطح  (DUAL CONTROL LEVEL) روشن شده و زنگ شروع بکار می نماید کار زنگ را توسط مربوط قطع نمائید (MUTE ALARM) ولی چراغ نشان دهنده سطح آب کم همچنان روشن می ماند.مجددا شیر تخلیه را باز کرده و سطح آب را پایین بیاورید تا وقتی که سطح آب به علامت آب خیلی کم برسد. سپس شیر تخلیه را بسته و سپس یونیت سوئیچ مربوطه (2 ND LOW WATER) روشن شده و زنگ شروع بکار می نماید توسط کلید ذکر شده مجددا زنگ را از کار انداخته و جهت کنترل مجدد کار را شروع نمائید .

پمپ را با قرار دادن کلید روی حالت اتوماتیک روشن کرده و دیگ را آبگیری نمائید وقتی که سطح آب به حد خاموش شدن که قبلا تنظیم گردیده بود رسید باید پمپ بصورت اتوماتیک خاموش شود. شیر تخلیه را باز کرده و دو مرحله بعد را که سطح آب کم و سطح آب خیلی کم است کنترل نمائید در صورتیکه از این قسمت کار از دیگ جواب صحیح دریافت شد برای مرحله بعدی کار بشرح زیر عمل نمائید.

شیرهای مسیر رفت و برگشت سوخت را باز کرده و پمپ سوخت را هواگیری کنید باید بمقدار

هرگز نباید موتور برنر یا مشعل را قبل از هواگیری روشن نمود ولی برای تسریع کار می توانید موتور را بوسیله دست بچرخانید. کنترل کنید که فتوسل (چشم الکتریکی) در جای خود بطور صحیح قرار گرفته باشد. درب مشعل محکم باشد کلیه اتصالات از نظر اتصال و صحیح بودن کنترل شود بعد از اطمینان از اینکه کلیه فیوزها سالم میباشند آنها را در جای خود قرار داده و با یک لحظه استارت دور موتورها را کنترل کنید در صورتیکه دور آنها صحیح بود دیگ را روشن نمائید.

کلیه مراحل مورد نیاز برای روشن شدن دیگ در زمانهای معین و مشخص از تایمر که در داخل تابلو برق مونتاژ گردیده است فرمان می گیرند.

(OFF) روی حالت روشن (ON) موتور فن و مشعل شروع بکار می کنند چند ثانیه بعد دمپر موتور شروع به باز شدن و با هوای کامل (HIGH) کار میکند و سپس دمپر بحالت کم (LOW) بر می گردد بعد مدار جرقه که توسط یک ترانس افزاینده (220 ولت به 8500 ولت) و شمع های مربوطه و سلونوئید گاز (PILOT) کامل می شود وارد عمل شده و ایجاد جرقه مناسب می نماید سپس سوخت و جرقه بطور هماهنگ برای چند ثانیه با یکدیگر کار می کنند بعد از آن جرقه از مدار خارج شده و شعله پایدار خواهد شد فتوسل شعله را کنترل کرده و در هر صورت که شعله نباشد دستور خاموش شدن و اخطار توسط آژیر و چراغ اخطار (LOCK OUT) را صادر می نماید که اپراتور موظف است جهت رفع آن اقدام مقتضی بعمل آورد. بعد از پایدار شدن شعله و فرمان ادامه کار توسط فتوسل چراغ شعله نرمال (NORMAL FRING) روشن خواهد شد.

(MODULATION HAND/AUTO) روی حالت اتوماتیک یا روی حالت دستی و پتانسیومتر (FRING RATE) روی حالت زیاد (HIGHباشد به محض نرمال شدن شعله دمپر موتور شروع بکار کرده و (HIGH) می شود.

در این مرحله چون دیگ سرد است نبایستی با حرارت بالا یا شعله زیاد کار کند باید قبلا کنترل شده باشد که کلید تنظیم شعله روی حالت دستی و پتانسیومتر هم روی حالت کم باشد ( لازم به ذکر است که دستگاه پتانسیومتر روی دیگهای ده هزار پوند به بالا نصب گردیده است ) تا بدنه و آب دیگ با شعله کم گرم شود و بخار از شیر هواگیری بالای دیگ بیرون بیاید و فشار حداقل تا 30PSIبالا رود وقتی کاملا دیگ از هوا تخلیه شد می توان شیر هواگیری را بست بعدا اگر شعله به حالت زیاد برود اشکالی ندارد (توصیه می شود که برای بار اول دیگ با شعله زیاد کار نکند) در اثر گرم شده آب داخل دیگ حجم آب زیاد می شود که می توان با باز کردن شیر تخلیه آب دیگ را به حد نرمال نگه داشت .

جهت کنترل سطح آب با مشاهده در شیشه آبنما می توان سطح آب را ملاحظه و کنترل کرد . در صورتی که دیگ با شعله زیاد کار کند و فشار به (135 PSI) برسد سوئیچ فشاری مربوطه (IGH/LOW PRESSURE SWITCH) تنظیم شده که شعله را از حالت زیاد به شعله کم تبدیل می کند .

در صورتیکه فشار بیشتر شد و به (150 PSI) رسید سوئیچ مخصوص قطع و وصل (BOILER LIMIT STAT) بطور اتوماتیک دیگ را خاموش می کند . اختلاف درجه فشار بین خاموش و روشن دیگ قابل تنظم می باشد بطور مثال دیگ وقتی در فشار (150 PSI) خاموش شود و بخار آن استفاده شود و فشار افت کند می توان تنظیم نمود که دیگ در فشار (135 PSI) مجددا روشن گردد چناچه به عللی دیگ در فشار (150 PSI) بطور اتوماتیک خاموش نشود شیر اطمینان (SAFETY VALVE) دیگ در فشار (153 الی 156 ) عمل می کند و بخار اضافه را تخلیه می نماید و بدین طریق از انفجار دیگ جلوگیری می شود.

عملیاتی که باید در هر شیفت انجام گیرد (برنامه روزانه نگهداری بویلر )

شیر ورودی آب به داخل شیشه های آبنما را ببندید و شیر تخلیه آن را باز نمائید بخار باید به سرعت از شیشه ها عبور نماید . اجازه دهید برای چند ثانیه بخار خارج شود . شیر تخلیه آب نما را ببندید و شیر ورودی آن را باز کنید آب باید به سرعت داخل شیشه های آبنما گردد اگر این عمل به کندی انجام گرفت یکی از مجراها گرفته شده است که باید در اولین فرصت رفع اشکال شود.

شیر تخلیه دیگ بخار را باز کنید و اجازه دهید تخلیه برای مدت چند ثانیه انجام شود (این عمل جهت کاستن املاح موجود در آب می باشد ) طریقه استفاده از مواد شیمیایی که بوسیله دستگاه سختی گیر انجام می شود توسط سازندگان آن دستگاه ارائه می گردد.

شیشه بازدید شعله در عقب دیگ را باید در صورت کثیف بودن تمیز نمود.

(LOW) و شعله زیاد (HIGH) را بازدید کنید .

(CUP) مشعل را روزانه به وسیله پارافین یا گازوئیل و پارچه تمیز کنید.

تمیز کردن فنجانک یا پودر کننده سوخت توسط لبه ای تیز یا ابزار نوک تیز اکیدا ممنوع است و در صورت تکرار از بالانس خارج می شود و باید آن را تعویض نمود.

اجزاء مشعل را تمیز نگه دارید و روغن های نشتی را روزانه تمیز و محل نشت را آب بندی نمائید .

برنامه هفتگی نگهداری بهینه  دیگهای بخار

(LOW WATER) روشن و زنگ خطر شروع بکار نماید. توسط کلید قطع اخطار صدای زنگ، زنگ را قطع و اجازه خروج بخار را داده تا سطح آب به علامت سطح آب خیلی کم (EXTRA LOW WATER) برسد در این لحظه چراغ سطح آب خیلی کم روشن شده و مجددا زنگ اخطار شروع بکار می کند مجددا توسط کلید صدا را قطع کنید بعد از اینکه این مراحل به خوبی کنترل شد پمپ را روشن کرده و آب دیگ را کامل کرده مشعل را روشن نمائید. این مراحل جهت اطمینان از عملکرد سیستم کنترل آب انجام می پذیرد دیگ نبایستی مدت زیادی در حالت سطح آب خیلی کم (EXTRA LOW WATER) باقی بماند .

علائم خبری دیگ را از قبیل زنگ ها و لامپها کنترل نمائید.

اگر در مراحل فوق اشکالی مشاهده شد سریعاً جهت رفع آن اقدام کرده و در صورت عدم موفقیت از سرویس کار متخصص استفاده نمائید .

فیلتر سه راه صافی پمپ تغذیه را کنترل نموده و در صورت نیاز تمیز کنید .

وقتی که مشعل در حال کار می باشد چشم الکترونیکی را از جای خود خارج کنید باید بلافاصله شعله قطع و چراغ اخطار روشن آژیر شروع بکار نماید بدین ترتیب مدار کنترل شعله بررسی می گردد.

چشم الکتریکی را با پارچه ای نرم و تمیز پاک کرده و در جای خود قرار دهید.

(CUP) را کنترل کنید و در صورت مشاهده رسوب آنها را پاک نمائید.

سری Aو B) سطح روغن را بازدید و در صورت کثیف بودن بعد از خاموش کردن مشعل آن را تعویض نمائید.

اتصالات دمپر هوا و سوخت را کنترل کنید .

برنامه ماهانه نگهداری بهینه بویلر های بخار

یاطاقانهای پروانه را گریسکاری.

موتورهای الکتریکی را طبق دستورالعمل کارخانه سازنده روغنکاری کنید.

پمپ تغذیه را از نظر نشتی و ایجاد سر و صدا بررسی کنید .

صافی سوخت را بازدید کرده و در صورت نیاز با گازوئیل شستشوی نمائید.

صافی پمپ آب را باز کرده و در صورت نیاز رسوبات و گرفتگی احتمالی را رفع و صافی را کاملا تمیز نمائید .

کلیه اتصالات و شیر آلات را از نظر نشتی کنترل کرده و در صورت اشکال آنها را رفع عیب نمائید.

برنامه فصلی نگهداری دیگ بخار

مشعل را کاملا تمیز کرده و از نظر نشتی کنترل نمائید.

لوله های پاس دو و سه را توسط برس مخصوص ( در صورت وجود دوده در داخل لوله ها ) تمیز نمائید.

دریچه های آدم رو و دست رو را باز کرده داخل دیگ را کاملا از نظر رسوب و زنگ زدگی بازدید نمائید.

تذکر : موارد 2 و 3 را در اولین فصل کاری دیگ انجام دهید و بعد به میزان کاری که از دیگ استفاده می شود میتوان برنامه ریزی کرد یعنی میتوان تعیین کرد که باید درچه فاصله زمانی لوله ها ، و در چه فاصله زمانی داخل دیگ را بازدید کرد. ولی باید در نظر داشت که حداکثر زمان تمیز کاری لوله ها بیش از سه ماه نباشد چون با تمیز نگه داشتن لوله ها راندمان دیگ بیشتر خواهد بود چناچه سطوح لوله برای مدت طولانی تمیز نشود علاوه بر پایین آمدن ظرفیت اسمی تولید بخار دیگ ، عمر لوله ها نیز کاهش میابد.

روشهای تمیز کاری

با باز کردن دربهای جلو عقب دیگ می توان به تمام لوله ها دسترسی پیدا کرد از جلو دیگ با برس مخصوص داخل لوله ها را از رسوبات و دوده ها پاک کنید رسوبات و دوده ها در پشت دیگ جمع می شوند . دوده ها و رسوبات پاس دوم لوله ها در محفظه احتراق و دوده های پاس سوم لوله ها در جعبه دود عقبی جمع خواهد شد این رسوبات دوده ای را بسادگی میتوان از بین برد با برداشتن درب مدور محفظه احتراق میتوان به درون این محفظه راه یافت و دوده ها یا رسوبات دوده را آنجا جمع شده است پاک نمود و از داخل جعبه دود عقب میتوان دوده ها و رسوبات دوده ای را که در آن محل جمع شده اند بیرون آورده و کاملا پاک نمود.

برای نصب مجدد دربهای جلو و عقب به فیت بودن و آب بندی آنها باید توجه داشت و در هر بار که دربها را باز می کنید اگر به اتصالات صدمه ای رسید آنها را تعمیر و یا تعویض نمائید.

خاموش کردن دیگ برای مدت کوتاه

جهت خاموش کردن دیگ بخار برای مدت نسبتا کوتاه مثلا در شب میتوان به یکی از دو طربقه عمل نمود.

شیر بخار دیگ را بسته دیگ و پمپ را روی حالت اتومات بگذارید با این روش در تمام شب فشار داخل دیگ حفظ شده و آماده استفاده در صبح می باشد گرچه در این حالت کارکرد دیگ بخار بدون اپراتور و ناظر انجام می گیرد لیکن این قاعده را باید با شرکت بیمه در میان بگذارید تا آنها روش شما را تایید نمایند.

شیر بخار دیگ را ببندید پمپ را کنترل دستی گذاشته و سطح آب را تا نزدیکی بالای شیشه آبنما بالا ببرید . این عمل به منظور جبران انقباض حاصل از پایین آمدن دما و فشار می باشد پمپ را خاموش کرده بگذارید مشعل فشار (150 PSI) خاموش شود کلید پمپ تغذیه و کلید مشعل را روی حالت خاموش بگذارید ، وقتی مشعل متوقف شد باید آنرا باز کرده و در حالی که فنجانک سوخت (CUP) گرم است آنرا تمیز نمایید. اگر این کار در حالت گرم انجام نگیرد تشعشع و حرارت حاصله باعث خشک شدن و جمع شدن رسوب کربن روی فنجانک سوخت (CUP) خواهد شد .شیر تغذیه آب را ببندید چنانچه در طول شب فشار دیگ پایین بیاید این کار از پر شدن آب داخل دیگ جلوگیری   می کند در شروع بعدی قبل از روشن کردن دیگ حتما شیر تغذیه آب را باز نمایید. شیشه های    آبنما و سطح آب را کنترل کنید و چشم الکتریکی و شیشه دریچه دید شعله ور در عقب دیگ را تمیز نمایید.

خاموش کردن دیگ برای مدت طولانی

میتوان جهت خاموش کردن دیگ برای مدت طولانی به یکی از طریقه های زیر عمل نمود .

روش خشک کردن دیگ

وقتی دیگ را خاموش کردید لوله ها و صفحات لوله گیر (تیوپ پلیت) کوره و تمام سطوحی که با حرارت و گاز تماس دارند باید از دوده های احتراق تمیز شوند. بعد از تخلیه بخار و نیم گرم شدن دیگ، آب دیگ را تخلیه کرده و دریچه های مهنول و هندهول و مدهول را باز نموده و گل و لای و رسوبات و جرم ها را خارج نمایید و داخل دیگ را کاملا تمیز کنید. بایستی سعی شود که داخل دیگ کاملا خشک شود و رطوبت آن هرچه ممکن است گرفته شود.

شناورهای کنترل کننده سطح آب را بیرون آورده و محفظه های آنها را از رسوبات و پوسته های زنگ تمیز و خشک و دوباره مونتاژ نمایید. شیرهای خروج هوا و تخلیه دیگ و تخلیه بخار را باز کنید. در حال حاضر انواع مواد شیمیایی در بازار موجود است که با بکار بردن آنها می توان دیگ را در حالت خاموش نگهداری نمود. در طول مدت خاموشی دیگ بایستی در عرض هفته دو یا سه بار موتورها را بچرخانید تا محور موتورها به مدت طولانی در یک وضعیت باقی نماند.

روشی که دیگ آبگیری شده باشد.

(HIGH) کار کند .

عیوبی که ممکن است در سیستم کار مشعل و دیگ بخار به وجود آید

الف : دیگ آبگیری نمی کند .

1-    کلید پمپ رو حالت روشن نباشد .

2-    آب منبع تغذیه دیگ تخلیه شده باشد .

3-    شیر تغذیه آب که روی منبع نصب شده است بسته باشد.

4-    صافی آب رسوب گرفته یا کثیف شده باشد.

5-    پمپ آب هوا گرفته باشد.

6-     دور موتور پمپ برعکس باشد.

7-    اتصالات روی ترمینال پمپ صحیح یا محکم نباشد.

8-    شیر تغذیه ورودی آب به دیگ بسته یا اشکال داشته باشد .

9-    دستگاه کنترل کننده سطح آب اشکال داشته باشد.

10-اتصالات الکتریکی دستگاه کنترل کننده سطح آب صحیح یا محکم نباشد.

11- شناور گیر کرده باشد.

12- شیر زیر دستگاه کنترل کننده سطح آب اشکال داشته باشد.

13- کنتاکتور پمپ آب اشکال داشته باشد.

14- اتصالات صحیح نباشد.

15- رله بار اضافه مربوطه عمل کرده باشد.

16- فیوز مدار قدرت پمپ سوخته باشد.

ب: مشعل شروع به کار نمی کند

ممکن است اشکالات زیر به وجود آمده باشد جهت رفع آن اقدام نمایید.

1-    کلید مشعل روی حالت روشن نباشد.

2-    فیوز مدار سوخته باشد.

3-    کنتاکتور مربوطه اشکال داشته باشد.

4-    (LOCK OUT) باشد.

5-    چشم الکتریکی در معرض نور قرار گرفته باشد.

6-     رله اضافه بار مربوطه عمل کرده باشد.

7-    اتصالات بطور کلی محکم نباشند.

8-    درب مشعل محکم بسته نشده باشد.

9-    مدار الکتریکی اشکال داشته باشد.

ج : موتورهای مشعل و فن کار می کنند و شعله ایجاد نمی شود .

1-    اتصالات صحیح یا محکم نباشد.

2-    کلیدهای فشاری هوا عمل نکرده باشند.

3-    میکرو سوئیچ های مسیر دمپر هوا و سوخت عمل نکرده باشند.

4-    منبع سوخت تخلیه شده باشد.

5-    سوخت سرد است یا ترموستات خراب شده (در زمانی که دیگ با مازوت کار می کند)

6-     دور موتور مشعل یا پمپ سوخت یا موتور فن برعکس باشد.

7-    صافی سوخت کثیف شده باشد.

8-    شیرهای مسیر سوخت بسته باشد.

9-    جرقه تولید نمی شود .

10-الکترودهای جرقه کثیف است.

11- تنظیم الکترود جرقه شکسته است.

12- تنظیم الکترودها غلط است.

13- اتصالات کامل نیست.

14- ترانسفورماتور جرقه خراب است.

15- دمپر هواگیر کرده است.

16- نسبت هوا و سخت صحیح نیست .

د: مشعل روشن شده بالافاصله خاموش می شود.

1-    چشم الکتریکی کثیف است.

2-    مانع در مسیر نور شعله و چشم الکتریکی قرار دارد.

3-    اتصالات الکتریکی محکم نیست.

4-    اتصالات الکتریکی در مدار چشم الکتریکی بر عکس شده است.

5-    جریان دریافتی چشم الکتریکی کم است.

6-     نسبت سوخت و هوا مناسب نیست و شعله کامل ایجاد نمی شود.

ه : مشعل در حین کار خاموش می شود.

1-    سوخت تمام شده است.

2-    اشکالی در مسیر سوخت پیش آمده است.

3-    پمپ سوخت از کار افتاده است .

4-    آب داخل سوخت نفوذ کرده است.

5-    در صورت استفاده از مازوت سوخت سرد شده است.

6-     اتصالات الکتریکی شل شده است.

7-    پمپ سوخت کشیده است.

8-    برای سلونوئید سوخت اشکالی پیش آمده است.

9-    در تناسب سوخت و هما اشکالی پیش آمده است.

10- چشم الکتریکی دارای اشکال شده است .

11- برق قطع شده است.

12- فیوز کنترل کننده مدار فرمان سوخته است.

و: شعله دود می کند .

1-    تناسب سوخت و هوا صحیح نیست.

2-    در صورت استفاده از مازوت درجه حرارت سوخت کم است.

3-    فشار سوخت زیاد است.

4-    لوله های پاس دو و سه کثیف شده است.

5-    در مسیر دودکش اشکال پیش آمده است.

6-     هوای محفظه احتراق کم است.

ز: مشعل دائماً خاموش و روشن می شود.

1-    بار دیگ نسبت به اندازه و ظرفیت آن کم است.

2-    نشت لوله های مسی باعث اختلال کار در کلیدهای فشاری شده است.

3-    کلیدهای فشاری معیوب شده است.

4-    درب مشعل محکم بسته نشده است.

علل ایجاد عیوب در دیگهای بخار

انفجارهایی که در دیگ بخار روی می دهد به دلایل زیر می باشند:

1-    رسیدگی کمتر به کار و عمل سیستم اتوماتیک دیگهای بخار ، همراه با اعتماد کامل به سیستمهای کنترل اتوماتیک که جهت پیشگیری از ازدیاد فشار و غیره در نظر گرفته شده اند.

سیستمهای کنترل ممکن است به دلایل مختلف بد کار کنند از این رو نصب آنها می تواند منجر به یک حسن کاذب از نظر ایمنی دستگاه گردد.

2-    تعلل در آزمایش شیرهای اطمینان به طور منظم و استوار .

3-    تعلل در نگهداری دیگ بخار و وسایل کمکی به طرز صحیح . این مورد ، شامل دستگاه قطع کننده جریان سوخت برای حالت آب- پایین نیز می شود. غالباً در مورد دستگاههای تصفیه آب ، شستشو و رسیدگی به سیستمهای کنترل از نظر نگهداری اعمال می شود.

4-    با پیچیده تر شدن طرز قرار گیری سیستم کنترل در دیگهای بخار اتوماتیک ، ناخنک زدن و مداخله در این سیستم و یا سد کردن کنترل های ایمنی ممکن است منجر به ایجاد نقص در دیگ شود.

5-    سرعت بالاتر احتراق همراه با سوختی که در فضای کوره معلق مانده، در دیگهای بخار جمع و جور امروزه می تواند سریعا منجر به احتراق ناقص شده (از نظر نسبت سوخت به هوا ) که در قسمت دود دیگ بخار ایجاد انفجار می نماید. این مورد زمانی روی می دهد که سیستمهای کنترل ایمنی به اندازه کافی سریع عمل نکنند.

نکته ای که در زمینه انفجار دیگ بخار بایستی در نظر گرفته شود در این است که یک دیگ بخار کوچک به خاطر کوچکی ، بیشتر در معرض فقدان رسیدگی و توجه لازم هستند، در حالی که در دیگهای بخار بزرگ این امر صدق نمی کند. به هر حال پیروی دقیق از آئین نامه ها برای ساخت و بالا بردن بازدهی در امر نگهداری و بازرسی ، عملاً امکان وقایعی از این نوع را کاهش می دهد.